Gekrulde vlokslak

Lengte

Max. ca. 12 cm.

Karakteristieke kenmerken

Brede, grote slak. Cerata: vaak nagenoeg allemaal naar binnen gebogen; zijn relatief kort; boven de basis plat en breed; staan in meestal goed herkenbare transversale rijen; en naast tot ver voor de rhinoforen. Het witte tot gelige pigment op de top van de rhinoforen loopt vaak diffuus, ver naar beneden door. Bij de Grote vlokslak Aeolidia papillosa bedekt het slechts een klein deel van de top en is het redelijk scherp begrensd aan de onderzijde.

Andere kenmerken

Als bij de Grote vlokslak A. papillosa: lengte tot 12 cm. Voorrand van de voet met korte spitse uitstekende punten. De gladde rhinoforen zijn langer dan de koptentakels. Lichaam is breder dan de voet, die zelden zichtbaar is. De puntige staart steekt vlak achter de spitse cerata een beetje uit. De ogen staan vlak achter de rhinoforen en zijn nauwelijks of niet zichtbaar. Cerata in tot 25 gepaarde dwarsrijen, met tot 24 cerata per rij, per zijde. Centrale rug zonder cerata. Op de zijkant van de kop staan cerata tot voor de rhinoforen.

Te verwarren met

Volwassen exemplaren zijn te verwarren met de Grote vlokslak A. papillosa, die waarschijnlijk ook een identiek eiersnoer afzet. Onderwater en op foto's zijn de twee grotere soorten vlokslakken, Grote- A. papillosa en Gekrulde vlokslak A. filomenae vaak niet goed van elkaar te onderscheiden. Zie ook de soortpagina van Grote vlokslak-complex.
Halfvolwassen slakken zijn mogelijk ook te verwarren met de kleinere soorten vlokslakken: Kleine- Aeolidiella glauca, Gekraagde- A. alderi en Verborgen vlokslak A. sanguinea.

Kleur

Variabel en deels gelijk aan de Grote vlokslak A. papillosa: de rug is vaak donkerder dan de cerata. Bij de Grote vlokslak is dit vaak omgekeerd. Lichaam wit tot grijs of lichtbruin. Juveniele slakken meestal geheel wit. Lichaam en cerata van oudere slakken zijn wit tot bruingrijs en variabel met kleine witte, grijze, bruinzwarte tot zwarte pigmentvlekjes bezet. Op de kop vaak een grote witte tot gelige driehoekige tot Y-vormige pigmentvlek, soms met uitlopers over de koptentakels. Het is geen karakteristiek kenmerk, omdat het ook bij de Grote vlokslak A. papillosa variabel aanwezig is. Cerata zonder pigmentkap, de cnidosac in de toppen van de cerata is vaak goed zichtbaar.

Eieren

Waarschijnlijk niet te onderscheiden van de eiersnoeren van de Grote vlokslak A. papillosa. Een dik, geleiachtig, in dwarsdoorsnede rond snoer: meestal compact gevuld met witte, roze, lichtgele of lichtoranje korte staafjes die een vaak onderbroken draad met omgeslagen lussen vormen. Een linksgedraaide spiraal, meestal met 1-3 windingen, dat op diverse substraten wordt afgezet. Per eiersnoer honderden staafjes met ieder weer honderden capsules met ca. 12-20 embryo's per capsule. Meestal meer dan 100.000den embryo’s per eiersnoer. Alleen eiersnoeren aangetroffen bij met zekerheid gedetermineerde slakken, kunnen als behorende tot de soort geregistreerd worden. Alle andere waarnemingen van eiersnoeren kunnen geregistreerd worden als behorende tot het Grote vlokslak-complex.

Prooi

Zeeanemonen, Actiniaria: grote en kleine soorten zeeanemonen: o.a. Zeeanjelier, Metridium senile en Zeedahlia, Urticina feline.

Endo- en Ectoparasieten

Er zijn momenteel nog geen bevestigde, geregistreerde Nederlandse waarnemingen bekend van copepode parasieten, op of in deze soort. Echter, het is te verwachten dat, net als bij de Grote vlokslak A. papillosa, zowel endo- als ectoparasitaire copepode parasieten de soort kunnen infecteren. Zie ook de onderstaande opmerking.

Opmerking

Op basis van anatomisch en DNA-onderzoek is in 2016 de soort Grote vlokslak A. papillosa gesplitst in Grote- A. papillosa en Gekrulde vlokslak A. filomenae. Veel historische Nederlandse en Europese waarnemingen van de Grote vlokslak A. papillosa betreffen mogelijk de Gekrulde vlokslak A. filomenae. Oude en nieuwe waarnemingen waarvan niet met zekerheid kan worden vastgesteld of het de Grote- A. papillosa of Gekrulde vlokslak A. filomenae betreft kunnen onder de naam Grote vlokslak-complex geregistreerd worden. Als gevolg van deze splitsing zijn er momenteel weinig geverifieerde gegevens over de specifieke verspreiding en ecologie van de beide individuele soorten.

Seizoenstrend

Waarschijnlijk als bij de Grote vlokslak A. papillosa: De soort wordt in Nederland jaarlijks aangetroffen, en in alle seizoenen. De meeste waarnemingen zijn van de winter en het voorjaar. Minder waarnemingen in de zomer, maar de eerste juveniele slakken kunnen al in augustus aangetroffen worden. Eiersnoeren vooral in de winter tot in de vroege zomer. Zie ook de bovenstaande opmerking!

Verspreiding in Nederland

Baster heeft in 1759-1765 als eerste over een grote soort vlokslak gepubliceerd. Samen met de Egelslak Acanthodoris pilosa was dit de eerste Nederlandse publicatie over zeenaaktslakken. Het is echter niet duidelijk of het een Grote- A. papillosa of Gekrulde vlokslak A. filomenae betreft. Tot dusver dateren de oudste waarnemingen, gevonden in fotoarchieven, van 1998. Beide soorten komen sympatrisch, gezamenlijk voor in de Nederlandse kustwateren.
Zeer waarschijnlijk algemeen, op alle dieptes, langs de gehele Nederlandse kust: Wester- en Oosterschelde, Grevelingenmeer, Waddenzee, Noordzee en mogelijk ook aangespoeld op de Noordzeestranden. Geen recente waarnemingen uit het Veerse Meer en Haringvliet. Zie ook de bovenstaande opmerking!

Verspreiding in Europa

Zuidelijke soort: van Denemarken, Groot Brittannië, Ierland, Nederland, België, Frankrijk tot Spanje en Portugal. Niet in de Middellandse Zee. Het is niet duidelijk of waarnemingen uit Zweden en Noorwegen ook tot deze soort behoren of dat het verkeerd geïdentificeerde Grote vlokslakken A. papillosa betreft. Zie ook de bovenstaande opmerking!